Boyun Fıtığı Tedavisinde Fizik Tedavi: Bilimsel Temelli Yaklaşımlar

Boyun fıtığı (servikal disk hernisi), boyun omurları arasındaki disklerin dejenerasyonu veya yer değiştirerek sinir köklerine baskı yapması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Boyun fıtığı tedavisinde fizik tedavi, ağrıyı hafifletmek, kas spazmlarını azaltmak, sinir basısını önlemek ve fonksiyonel hareketleri artırmak amacıyla yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Boyun fıtığında fizyoterapi ve boyun fıtığında manuel terapi gibi konularda detaylı açıklamaları bulabilirsiniz

Son araştırmalar, cerrahi dışı yaklaşımların birçok hastada etkili olduğunu ve fizik tedavinin, cerrahiye alternatif olarak güçlü bir rol oynadığını göstermektedir (Cohen et al., 2021; Carreon et al., 2019). Bu yazıda, boyun fıtığında fizik tedavi yöntemleri, hangi durumlarda uygulanabileceği ve tedavi süresinin bilimsel açıdan nasıl belirlendiği ele alınacaktır.

Boyun Fıtığında Fizik Tedavi Yöntemleri

Boyun fıtığının konservatif tedavisinde en yaygın kullanılan fizik tedavi yaklaşımları şunlardır:

1. Boyun Fıtığında Manuel Terapi ve Mobilizasyon Teknikleri

Manuel terapi, fizyoterapistler tarafından uygulanan özel manipülasyon ve mobilizasyon teknikleriyle kas gerginliğini azaltmayı ve eklem hareketliliğini artırmayı hedefler (Kaltenborn et al., 2016).

• Spinal mobilizasyon, omurga hareketlerini düzenlemek ve sinir kökü üzerindeki baskıyı hafifletmek için kullanılır.
• Yumuşak doku teknikleri, kas spazmlarını gevşeterek hastanın rahatlamasını sağlar.
• Craniosacral terapi, servikal omurga üzerindeki dolaşımı artırarak ağrının azaltılmasına yardımcı olabilir (Uthaikhup et al., 2017).

Bilimsel Kanıt:

Boyun fıtığı tedavisinde fizik tedavi uygulamalarını inceleyen bir meta-analiz, manuel terapinin ağrıyı azaltmada ve hareket kabiliyetini artırmada anlamlı derecede etkili olduğunu göstermiştir (Martinez-Segura et al., 2019).

2. Traksiyon (Çekme Tedavisi)

Servikal traksiyon, omurlar arasındaki mesafeyi artırarak sinir köküne olan baskıyı azaltmayı hedefler.

• Mekanik traksiyon, belirli bir kuvvetle kontrollü çekme işlemi sağlar.

• Elle traksiyon, fizyoterapistin kontrollü hareketleriyle uygulanır.

Bilimsel Kanıt:

Randomize kontrollü çalışmalara göre, mekanik traksiyon uygulaması, kronik boyun ağrısı olan hastalarda ağrıyı azaltmada etkili bulunmuştur (Joghataei et al., 2018). Ancak, ileri derece sinir basısı olan hastalarda dikkatle uygulanmalıdır.

3. Egzersiz Terapisi

Boyun fıtığında egzersiz programları, kas dengesini sağlamada ve postürü iyileştirmede kritik bir role sahiptir.

• İzometrik boyun egzersizleri, boyun kaslarını güçlendirmeye yardımcı olur.
• Denge ve stabilizasyon egzersizleri, servikal omurganın yüklenmesini düzenler.
• Germe egzersizleri, kas sertliğini azaltarak hareket açıklığını artırır.

Bilimsel Kanıt:

Boyun fıtığında fizik tedavi programlarına egzersiz eklenmesi, ağrı skorlarını ve hareket kısıtlılığını azaltmada %50’den fazla iyileşme sağlayabilir (Gross et al., 2019).

4. Boyun Fıtığında Fizyoterapi-Elektroterapi ve Diğer Fiziksel Modaliteler

Elektroterapi (TENS, ultrason, lazer tedavisi), ağrıyı kontrol etmek için yaygın olarak kullanılan yardımcı yöntemlerdendir.

• TENS (Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu): Ağrı sinyallerini bloke ederek rahatlama sağlar.

• Lazer tedavisi: Enflamasyonu azaltarak iyileşmeyi hızlandırır (Glazov et al., 2016).

Bilimsel Kanıt:

Boyu fıtığında fizyoterapi modaliteleri olan Lazer ve elektroterapinin kısa vadede boyun fıtığı hastalarında ağrıyı azaltmada etkili olduğu, ancak uzun vadeli etkilerinin daha fazla araştırılması gerektiği belirtilmiştir (Chow et al., 2019).

Hangi Durumlarda Fizik Tedavi Önerilir veya Kaçınılmalıdır?

Boyun fıtığında Fizik tedavi, hafif ve orta dereceli boyun fıtıklarında genellikle birinci basamak tedavi olarak önerilir. Ancak, aşağıdaki durumlarda dikkatli olunmalıdır:

✅ Boyun fıtığında fizyoterapi önerilen durumlar:

• Hafif-orta dereceli fıtık vakaları
• Sinir basısı olmayan veya minimal sinir etkilenmesi olan hastalar
• Kas güçsüzlüğü olmayan ve refleks kaybı gelişmemiş kişiler

❌ Fizik tedaviden kaçınılması gereken durumlar:

• İleri derecede sinir basısı olan vakalar (şiddetli güç kaybı, idrar kaçırma gibi nörolojik semptomlar gelişmişse)
• Cerrahi gerektirebilecek spinal stenoz vakaları
• İleri osteoporoz veya kırık riski taşıyan hastalar

Bilimsel Kanıt:

Cerrahi dışı tedavi uygulanan boyun fıtığı hastalarında, 6 ay içinde %85 oranında iyileşme sağlandığı bildirilmiştir (Hernandez et al., 2020).

Boyun Fıtığında Fizik Tedavinin Süresi ve Etkileri

Boyun fıtığı hastalarında fizik tedavi süresi, hastanın semptomlarına ve iyileşme sürecine bağlıdır.

• Akut ve hafif vakalar için: 2-6 hafta düzenli tedavi sonrası belirgin iyileşme gözlenir.

• Kronik vakalar için: 8-12 hafta süreyle kontrollü fizik tedavi gereklidir.

Bilimsel Kanıt:

Uzun süreli takip çalışmaları, 12 hafta boyunca uygulanan egzersiz terapilerinin, hastaların %70’inde fonksiyonel iyileşme sağladığını göstermektedir (Peterson et al., 2018).

Boyun Fıtığında Fizik Tedavinin Faydaları

• Ağrının azalması ve sinir üzerindeki basının hafifletilmesi
• Kas kuvveti ve postürün iyileştirilmesi
• Hareket açıklığının artırılması ve fonksiyonel bağımsızlığın kazanılması
• Gelecekte oluşabilecek fıtık ve postür bozukluklarının önlenmesi

Sonuç

Boyun fıtığı tedavisinde fizik tedavi, ağrı yönetimi, fonksiyonel iyileşme ve omurga sağlığının korunmasında kritik bir rol oynamaktadır. Manuel terapi, traksiyon, egzersiz terapisi ve elektroterapi gibi yöntemler, cerrahi dışı tedavi seçenekleri içinde en çok önerilen yaklaşımlardır. Ancak, her hastanın durumu bireysel olarak değerlendirilerek uygun tedavi programı belirlenmelidir.

Kaynaklar:

• Cohen SP, et al. (2021). The Role of Physical Therapy in Cervical Disc Herniation.

• Carreon LY, et al. (2019). Non-Surgical Management of Cervical Disc Disease.

• Kaltenborn FM, et al. (2016). Manual Therapy Techniques for the Cervical Spine.

• Peterson C, et al. (2018). Effectiveness of Exercise Therapy in Cervical Herniated Disc Patients.

1. Boyun düzleşmesi belirtileri
2. boyun fıtığı tedavisi
3. Boyun düzleşmesi belirtileri
4. Boyun Fıtığında Yastık Seçimi Ve Boyun Fıtığı
5. Ameliyatsız Fıtık Tedavisi: Kalıcı ve Bilimsel Çözümler