Menisküs Rehabilitasyonu Sonrası Test-Spora Dönüş Öncesi Fonksiyonel Test Protokolü

Amaç: Menisküs rehabilitasyonu sonrası test ile spora dönüşü değerlendirmek

Spora dönmeden önce hastanın diz fonksiyonunun, kuvvetinin, dengesinin ve çevikliğinin spor yapmaya yeterli olduğunu objektif olarak değerlendirmek.

Bu videoda, menisküs yırtığı sonrası fizik tedavi süreci detaylı olarak anlatılmakta ve spora dönüşte dikkate alınması gereken kriterler açıklanmaktadır. Sayfadaki testlerle birlikte değerlendirmeniz önerilir.

1. Kas Kuvveti Testi

• İzokinetik dinamometre varsa 60°/s ve 180°/s hızlarda kuadriseps ve hamstring kaslarının kuvveti ölçülür.
• Kriter: Yaralı tarafın kuvveti sağlam tarafa göre en az %85-90 oranında olmalıdır.

Alternatif:

• Tek bacaklı leg press testi veya tek bacak squat dayanıklılık testi yapılmakta.
• 30 saniyede yapılan tek bacak squat sayısı her iki bacakta benzer olmalıdır (en fazla %10 fark).

2. Tek Bacak Sıçrama (Hop) Testleri

Aşağıdaki dört test uygulanır:

1. Tek Bacak İleri Atlama (Single Hop for Distance)
   
   • Tek ayakla ileriye olabildiğince atlanır.
2. Üçlü Hop (Triple Hop for Distance)
   
   • Tek ayakla ardışık 3 kez ileriye sıçranır.
3. Yanlara Hop (Crossover Hop for Distance)
   
   • Belirlenen bir çizgi üzerinden sağa-sola zıplanarak ilerlenmekte.
4. 6 Metre Zamanlı Hop (6-m Timed Hop)
   
   • 6 metreyi tek bacakla zıplayarak en hızlı şekilde katetme.

Kriter:

• Yaralı bacağın performansı sağlam bacağa göre %90 ve üzeri olmalıdır.
• Sıçrama sonrası dengede kalabilmeli, sekme veya düşme olmamalıdır.

3. Denge Testi

• Tek ayak üzerinde 30 saniye durma:
  
  • Sabit zeminde ve sonra yumuşak zeminde (örneğin BOSU topu üzerinde) uygulanır.
• Star Excursion Balance Test (SEBT):
  
  • Tek ayakta dururken diğer ayakla 8 farklı yöne ulaşmaya çalışılmakta.

Kriter:

• Yaralı bacakta denge süresi ve kontrolü sağlam bacakla eşit olmalıdır.
• SEBT toplam skoru sağlam tarafa göre %90 ve üzeri olmalıdır. Menisküs rehabilitasyonu sonrası test için önemli

4. Yön Değiştirme ve Çeviklik Testleri

Pro Agility Test (5-10-5 Drill):

• 5 metre sağa, 10 metre sola ve 5 metre tekrar sağa sprint yapılmakta.

T-Test:

• İleri koşu → yana kayma → ters yana kayma → geri koşu şeklinde ‘T’ şeklinde koşu rotası.

Kriter:

• Test süreleri sağlam tarafla karşılaştırıldığında fark minimal olmalıdır (%10’dan az fark).
• Sprint sonrası dizde ağrı, güvensizlik veya şişlik olmamalıdır.

5. Psikolojik Hazırlık Değerlendirmesi

Önerilen testler:

• ACL-Return to Sport after Injury scale (ACL-RSI)
• veya basitçe:
  “Kendinizi spora dönüş için ne kadar hazır hissediyorsunuz?” (0–10 arası puan)

Kriter:

• Menisküs rehabilitasyonu sonrası test ile Hastanın güven seviyesi yüksek olmalıdır (genellikle 7/10 ve üzeri).

Genel Menisküs Rehabilitasyonu Sonrası Spora Dönüş Kriterleri

Ek Notlar:

• Öncelik: Dönüş kararı sadece puana değil, menisküs rehabilitasyonu sonrası test hastanın ağrı, ödem ve kendini güvenli hissetmesine de bağlıdır.
• Testler sırasında ağrı, şişlik ya da güvensizlik varsa, sonuç ne olursa olsun spora dönüş ertelenir.

İncelenebilecek dış kaynaklar

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19926763/
• Katz JN, Brophy RH, Chaisson CE, et al. Surgery versus Physical Therapy for a Meniscal Tear and Osteoarthritis. New England Journal of Medicine. 2013.
• Baratz ME, Fu FH, Mengato R. Meniscal tears: the effect of meniscectomy and repair on intraarticular contact areas and stress in the human knee. Am J Sports Med. 1986.
• Fairbank TJ. Knee Joint Changes After Meniscectomy. J Bone Joint Surg Br. 1948.
• Shelbourne KD, Patel DV. Timing of surgery in anterior cruciate ligament-injured knees. Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy. 1996.
• Adams D, Logerstedt DS, Hunter-Giordano A, Axe MJ, Snyder-Mackler L. Current concepts for anterior cruciate ligament reconstruction: a criterion-based rehabilitation progression. J Orthop Sports Phys Ther. 2012.
• Stein T, Mehling AP, Welsch F, von Eisenhart-Rothe R, Jäger A. Long-term outcome after arthroscopic meniscal repair versus arthroscopic partial meniscectomy for traumatic meniscal tears. Am J Sports Med. 2010.
• Salata MJ, Gibbs AE, Sekiya JK. A systematic review of clinical outcomes in patients undergoing meniscectomy. Am J Sports Med. 2010.

• Menisküs Yırtığı Fizik Tedavi Hareketleri ve Rehabilitasyon Süreci
• Uyluk Ağrısı Ve Diz Ağrısı
• Diz Kireçlenmesi Ve Etkili Fizik Tedavi Yöntemleri
• Diz Osteoartriti Tedavi Yönetiminde Fizyoterapi ve Egzersizin Önemi